Sunday, May 11, 2025

Aymara: Libre Alma

 Libertad ukax Oxígeno de la Alma satawa


           Libre alma tuqi


              Libertad uñakiptʼañamawa


           Moshe Dayan jupan arsutapax “Libertad ukax alman oxígeno ukawa”, ukax jakäwisanx libertad ukax wali wakiskiriwa sasaw qhanañchi.  Aka qillqatanx jaqin ajayupar manq’añatakisa, ch’amanchañatakisa, qhispiyasiñax wali wakiskiriwa sasaw amuyt’ayi. Kunjamtï oxígeno ukax jañchin sum jakasiñatakix wakiskixa, ukhamarakiw chuymasan ukat amuyun kʼumaräñasatakix libre jakasiñax wakisi. Jan libre jakasiñajj utjkchejja, sapa mayniw katuntat, chʼamaktʼayata ukat jarkʼatjam amuyasi, ukatwa taqe kunat sipansa jukʼamp sum jakasipjje. Libertad ukax sapa mayniruw kuntix amuyapki uk arsuñapataki, amtanakap ukat amtanakap phuqhañ yanapt’i, ukat amtäwinakap phuqhañ yanapt’i, ukat mä amtar puriñ yanapt’i, ukat phuqhañ yati. Mä valor fundamental ukawa, ukax jaqinakarux taqpach ch’amanchañapatakiw yanapt’i, sapa mayni ukhamarak taqini.


            Aka phaxsix markasan yurïwip amtapxi ukat markasan qhispiyasiñap amtapxta. Ukhamarakiw mä pachax jawillt’istu, amuyunakaman, janchiman ukhamarak almaman qhispiyasiñapat amuyt’añataki. Aka phaxsix sapa maynitakix ajay tuqinx wali ch’aman phaxsiwa. Aka pachax marat mararuw “libertad check-up” lurañatak apst’asiñama, juma pachpan jakäwimataki. Kunapachatï qullqi tuqit, yänakanïñasa, yuqall wawa, imill wawa, tayka, awki, chacha, warmi, carrera jan ukax ego ukham lurañasampi chiktʼatätan ukhaxa, esclavöñanwa jakasktanxa. “Kunanakasampi” juk’amp munasiñax juk’amp ajay tuqin, chuyma tuqin ukhamarak qullqi tuqit ch’amaw uka munasiñanakar katxaruñatakix ch’amachasiñasa.


           Taqi jach’a ajay irpirinakax jiwasan esclavitud ukanakat qhispiyañatakiw jutapxistu: ch’ama, qullqi, estado, axsaraña, colerasiña, envidia, clase, pisinkañ, jan yatiña jan ukax vicio mä qawqhanak uñt’ayañataki.



           Mä qhawqha jisktʼanak juma pachpa jisktʼasiñamataki 


           • ¿Qhawqha librëtati aka pachanxa, amigonakamampi, irnaqäwinsa ukhamaraki familiamansa chiqpachapuni jumatakixa?


           • ¿Mä irnaqäwinsa jan ukax mä irnaqäwinsa jan ukax mä carreransa seguridad laykux libre jakasiñam aljawaytati?


           • ¿Jakäwiman jaqinakarux arunakapampi, luratanakapampix juma nayraqatan librëpxañapatak ch’amañchtati?


           Mä Simple Libertad Check Up ukan iwxt’awinaka


           1. Escala de Libertad uka tuqita.  Mä papel apsuñamawa ukatxa lista: amigonaka, irnaqawi, familia.  Mä escala 1-5 qillqt’aña tasa kunjams chiqpachan libre ukhamarak auténtico jikxatasma sapa mayni uka pachanakanxa.


           2. Amuyumpi lup’iña.  Amuyt’asiñ yatiqañamawa ukat jumax sapa jakhüwiw listaman uñakipt’añama.  3 jakhüwi uchasma ukhaxa, amigonakamampi.  ¿Kunas amigonakamampi 5 maranïñatakejj wakisispa?  Inas jakäwiman imantat chiqa yatichäwinak yatiyasma jan ukax mä amigomampi jukʼamp tiempo apstʼasisma, ukhamat jupanakar jukʼamp uñtʼañataki.


           3. Yatxataña.  Chuymamar mantam ukat familiamampi kunjamsa jukʼamp sum apasipxi uk yatxatañamawa.  ¿Familiamansa ukat chachamasa jan ukajj chachamasa jan ukajj warmimasa cheqpach jaqëñamatak librëtati jan ukajj ukham tukusktati?


           Aka phaxsinx jakäwimx amuyt'asisaw uñakipt'añama kunawsatix mä libertad check up ukar sarapkta ukhaxa . ¿Chiqapunit jumax librëtaxa?


           “Nayax 62 maranïtwa, ukhamax ¿kunas?, libre jakasiñataki ukat kunjamäsktsa ukhamäñatakiw jilsuwaytxa.”

No comments: