(Umupashi Uwalubuka) In Bemba language

 Ubuntungwa ni Oxygen wa Mupashi .

                Pa mweo uwalubuka

                   Ukufwailisha Ubuntungwa Bwenu

                Amashiwi ya kwa Moshe Dayan aya kuti, “Ubuntungwa ni mweo wa mweo,” yasokolola ubucindami bwa buntungwa mu mikalile yesu.  Ici cikomo cilanga umuntontonkanya wa kuti ubuntungwa bwalicindama ku kuliisha no kusungilila umupashi wa muntu. Nga fintu fye umwela wa oxygen ukabilwa ku kuba bwino ku mubili, ubuntungwa bwakabilwa ku bumi bwa mu nkuntu no bwa mu muntontonkanya. Nga takuli ubuntungwa, abantu balaumfwa ukuti balibikwa mu cifungo, balifushiwa, kabili balifushiwa, icalenga ukuti ubumi bwabo bonse bucepeko. Ubuntungwa bulalenga abantu ukulanda ifyo balefwaya, ukukonka ifyo balefwaya nefyo balefwaya, no kusalapo ifyakucita ifingalenga ukuti baumfwe ukuti balikwata umulimo no kufikilishiwa. Ni mutengo wacindama uulenga abantu ukukula bwino bwino, umo umo na bonse pamo.

                 Uyu mweshi e mweshi tusefya ubushiku bwa kufyalwa kwa luko lwesu kabili tusefya ubuntungwa bwa luko lwesu. Kabili ni nshita iyo ituita ukuti tube abacenjela ku buntungwa bwa muntontonkanya wenu, umubili no mweo wenu. Uyu mweshi mweshi wa maka kuli umo umo uwa ifwe pa mulingo wa ku mupashi. Ukupoka iyi nshita ya mwaka ku kucita “ukuceeceeta kwa buntungwa” ku mweo obe wine. Nga twabika amano ku fintu pamo nga imibele ya ndalama, ifikwatwa fya ku mubili, umulimo wesu uwa mwana mwaume, umwana mwanakashi, nyina, wishi, umulume, umukashi, incito yesu nelyo ukuitutumusha kwesu, ninshi tuli mu busha. Nga twabika sana amano ku “fintu” fyesu ninshi amaka ya ku mupashi, aya mu nkuntu na ya fya ndalama tulingile ukubomfya pa kuti tukakatile kuli ifi fipampa.

                Intungulushi shonse ishikulu isha ku mupashi shaishile ku kutupokolola ukufuma ku busha bwesu: amaka, indalama, icifulo, umwenso, ubukali, ubufuba, umusango, ubupiina, ubuwelewele nelyo ubucende ukubilishako fye ifinono.

                Ifipusho Fimo Ifyo Mwingaipusha 

                • Bushe muleumfwa shani ukuti muli ba buntunse aba cine cine muli ici calo, pamo na balupwa benu, ku ncito na mu lupwa lwenu?

                • Bushe mwalishita ubuntungwa bwenu pa mulandu wa kucingililwa mu cibusa cimo nelyo incito nelyo incito?

                • Bushe mulekoselesha abantu mu mweo wenu ukuba abakakulwa mu kubapo kwenu ku mashiwi yabo ne micitile yabo?

                Ifyakukonka pa Kuceeceeta Ubuntungwa Ubwayanguka

                Icipimilo ca Buntungwa.  Pokeni ipepala no kulembapo: ifibusa, incito, ulupwa.  Pa cipimo ca 1-5 lembeni ifyo mu cine cine muleumfwa uwalubuka kabili uwa cine cine muli cimo na cimo ica ifi fifulo.

                Ukutontonkanya mu Muntontonkanya.  Isambilileni ukutontonkanya kabili mulemona cila nambala pa mulongo wenu.  Nga mwabika inambala 3, pamo na balupwa benu.  Bushe kuti caba shani pa kuti ube 5 na balupwa bobe?  Napamo ukushimikila icine icafisama ica mweo obe nelyo ukulaikala inshita iikalamba no munankwe pa kuti ubaishibe bwino.

                3. Ukufwailisha.  Kabiyeni mu mutima wenu no kufwailisha ubucibusa bwenu ubwa pa lwenu nga nshi no lupwa lwenu.  Bushe muli abakakulwa ukuba mwe bene aba cine cine mu lupwa lwenu kabili no mwine wa ng’anda nelyo uo muleupana nankwe nelyo bushe muleipangasha?

                Uyu mweshi fwailisha ubumi bobe mu kutontonkanya ilyo ulepita mu kuceeceeta ubuntungwa . Bushe mu cine cine muli abalubuka?

                "Ndi ne myaka 62. Kanshi cinshi? Nakuliile ukuba uwa kaele kabili ukuba icili conse ico ndi."